Ganzenveren en kroontjespennen
(vervolg van gister)
Ganzenveren
De stalen pen is pas in de negentiende eeuw uitgevonden en voor die tijd werd er vooral geschreven met de ganzenveer. Daarvoor, tot de zestiende eeuw, was de rietpen hier te lande het meest gebruikte schrijfgerei. Maar in die tijd werd er nog nauwelijks geschreven, deels omdat de meeste mensen nog niet schrijven konden en deels omdat papier en ander schrijfmateriaal nog nauwelijks voor handen was.
Een fragment van de
Grafbrief van Claes Compaen
Met hamer en beitel kon de timmerman zijn merktekens in het hout aanbrengen. Lezen en schrijven was vooral voor een kleine elite. Het gewone volk werd geïnformeerd door fraaie uithangborden, omroepers en verhalenvertellers. De herberg “Het Witte Hert” was dan ook herkenbaar aan het bord waarop een witte hinde zichtbaar was en de brouwerij “De Oranjeboom” werd zichtbaar gemaakt door een tekening van oranjekleurig struikgewas.
De huidige computerschermen worden tegenwoordig overspoeld door icoontjes, kleine afbeeldingen die het betreffende programma vertegenwoordigen. Zo gaan we weer terug in de tijd. Wij moesten vroeger leren schrijven met de kroontjespen en de vulpen en ballpoint waren daarbij uit den boze. Dergelijk modern schrijfgerei zou alleen maar je handschrift verpesten. Nu lijkt het wel alsof velen niet meer een leesbare tekst met de hand kunnen produceren. Schrijven doe je tegenwoordig met een toetsenbord en informatieoverdracht vindt plaats via icoontjes, moderne uithangborden. Zo schreidt de tijd voort en gaan we gelijktijdig weer in de tijd terug. Terug naar de tijd van plaatjes en stadsomroepers. Alleen hebben we de stadsomroepers vervangen door beeldschermen in onze woonkamers en luidsprekers in onze auto’s.
Deze tweewekelijkse rubriek is eerder verschenen in het Noord-Amsterdams Nieuwsblad en het Zaans Stadsblad en wordt verzorgd door Rob Veenman van de Oudheidkamer Oostzaan, bereikbaar via r.veenman@vpcconsult.nl en via postbus 558, 1440 AN Purmerend. Tips, verhalen, meldingen over historische activiteiten en dergelijke zijn van harte welkom.