Stichting Oudheidkamer Oostzaan

Vrijwilligersavond 11 januari 2006

Eén keer per jaar nodigen we onze vrijwilligers uit om in de Leliestraat even een avond gezellig bijeen te komen en dan nemen we ook de plannen door voor het komende jaar.
Dan is er een hapje, een drankje en ook een bloemetje op tafel.
Sommige vrijwilligers vrijwilligen nog meer dan andere vrijwilligers, want zij vrijwilligen ook nog op de avond van de vrijwilligers, en hoe!
De rest van de vrijwilligers komen er vrijwillig van genieten en laten zich op deze avond eens lekker verwennen door de SOO.

Aan al deze mensen past eenmaal per jaar een welgemeend “dank je wel”, want er wordt veel voor de oudheidkamer Oostzaan gedaan.

We hebben lopers en trekkers, aanwaaiers en fietsers, gastvrouwen en -heren, tikkers en knippers, naaiers en wassers, kokers en eters, denkers en doeners, praters en bezige bijen en dan ben ik zeker nog wel iets vergeten, maar ALLEMAAL bedankt.

Schaften bij een molen

Op deze oude afbeelding, zo te zien tijdens een feestelijke gebeurtenis of was het gewoon op een vrije zondag, staan een tweetal herkende Oostzaners. Links van de man met de mook (accordeon) zit Piet Schaft. Ook zijn broer, met de weinig vlijende bijnaam Gerrit Sul, neemt het ervan op deze dag, hij ligt voor het gezelschap aan de rechterkant. Met het gebruiken van bijnamen zijn we niet scheutig en we noemen ze ook zeker niet vaak, eerder met schroom, echter met zo’n bekende achternaam is de duiding voor oud-Oostzaners nu eenmaal met meer zeggingskracht. Van alle andere aanwezigen zijn ons de namen onbekend en of dit in Oostzaan is lijkt erg twijfelachtig. Waar stonden deze molens? Jazeker, er staan er twee, heel vaag zien we op de achtergrond nog net de wiek van een molen achter de enige vrouw op deze foto. Uw bijdrage aan onze kennis wordt weer gevraagd.

02/02/2006 uitsluitsel van de hand van historicus Jelle Brinkhuijsen:
ook naar zijn mening hebben er geen molens gestaan op deze locatie;
Gerrit Schaft (*15-08-1870, +20-01-1962, gehuwd met Trijntje Vonk) had die bijnaam.

Uit onver(w)(d)achte hoek

In december ontving ik een Nieuwsbrief van de Woningbouwvereniging Oostzaanse Volkshuisvesting waarin een interview stond gepubliceerd van J van Drunen. Hij had een vraaggesprek gehad met burgemeester Möhlmann over diens ervaringen met en in Oostzaan sinds zijn aantreden. Dat gesprek behelsde niet alleen de WOV, maar had een wat breder karakter, het ging over verleden, heden en toekomst van Oostzaan. Waarschijnlijk ook een wat langere toekomst, want één van de conclusies die Van Drunen over de burgemeester plaatste, mag ik u niet onthouden: “Die zit nag wel effies hiero, hij hep ze draai te pakke”, een uitspraak die ook ik, na zorgvuldige bestudering van het Oostzaanse woordenboek, nu zonder moeite versta.
Toch is dat niet de reden van dit stukje. Er werd tijdens dit gesprek en in de nieuwsbrief van de WOV aandacht besteed aan de oudheidkamer en dat vond ik opmerkelijk. We verheugen ons in een aantoonbaar veel bredere aandacht dan we zelf hadden gewacht en uit allerminst verdachte hoek, WOV bedankt.

Terug in de tijd

Een gehaakt kleedje op tafel, een mooie klok op de schoorsteen, een koffiepot pruttelend op de kolenkachel en muziek via het ‘draadje’. In sommige musea voel je je onmiddellijk weer thuis in de jaren ’30. En gelukkig bestaan er in Nederland, maar ook in onze regio, veel van dergelijke kleine en knusse museumpjes. De museumwoning in Tuindorp Oostzaan is er één van.

Noordzeekanaal
Eigenlijk zou het verhaal in 1876 moeten beginnen. Toen werd het Noordzeekanaal aangelegd. De grote en onstuimige watervlakten van het IJ werden ingepolderd, waarbij een smalle strook water werd opengehouden. En zo ontstond het Noordzeekanaal en de verschillende IJ-polders. In mijn jeugd waren de meeste IJ-polders nog agrarisch gebied, waar veel akkerbouwers hun brood verdienden. Alleen in de buurt van Beverwijk vind je nu nog wat boerenbedrijven, maar in Amsterdam en de Zaanstreek zijn de meeste polders volgebouwd met industrie. De eerste industrie die zich in de IJ-polders vestigde, was de scheepsbouw in Amsterdam-Noord en om de arbeiders ervan van een woning te voorzien, werden in Tuindorp Oostzaan de eerste huizen neergezet: unieke huizen met een voor- en achtertuintje.

047 Museumwoning Tuindorp Oostzaan
foto Historisch Archief Tuindorp Oostzaan

Handwerken
Ik moet altijd aan handwerkjes en aan de overstroming in 1960 denken als Tuindorp Oostzaan in mijn gedachten passeert. In 1960 werd er in de hele regio geld en goederen ingezameld voor die arme Tuindorpers die door de overstroming waren getroffen. Ook wij deden onze best om speelgoed en oude kleding op te halen. Maar de handwerkjes nemen toch een belangrijker plaats in binnen mijn herinneringen. Mijn tante Veenman is jarenlang handwerkjuf in Amsterdam-Noord en in Tuindorp Oostzaan geweest. Als er een tentoonstelling of braderie in het Zonnehuis was, dan ging ik op woensdagmiddag geregeld met m’n tante mee. Dan moest er gepronkt worden met de handwerkjes van de leerlingen. Een busrit van Zaandam naar Tuindorp was toen voor mij als klein kind nog een hele belevenis. Maar ook Tuindorp zelf heeft toen diepe indruk op mij gemaakt. Allemaal dezelfde soort woningen, plantsoentjes die je kon bereiken door onder de woningen door te lopen, passages met die mooie ronde bogen. En natuurlijk het Zonnehuis met zijn bakstenen architectuur. Dat hadden we in de Zaanstreek allemaal niet.

Draadje
Maar wij hadden thuis wel een draadje, of beter gezegd: een draadomroep. Eén luidspreker en een draaiknopje waarmee je de verschillende kanalen kon kiezen. Zo’n draadje kwam ik ook weer tegen in de museumwoning in Tuindorp Oostzaan aan de Meteorenweg 174 in Amsterdam-Noord.. De museumwoning is weer geheel in de originele staat uit de jaren ’20 teruggebracht en het meeste meubilair stamt ook uit die tijd. Daarnaast worden er tentoonstellingen gehouden en kan men er verschillende films uit vroeger jaren bekijken. Tuindorp is onlosmakelijk verbonden met de scheepsbouw, eerst met de NSM en later met de NDSM. Ook daaraan besteedt de museumwoning en het Historisch Archief Tuindorp Oostzaan ruime aandacht. Kortom, het museum is een bezoek meer dan waard.
Deze tweewekelijkse rubriek is eerder verschenen in het Noord-Amsterdams Nieuwsblad en het Zaans Stadsblad en wordt verzorgd door Rob Veenman van de Oudheidkamer Oostzaan, bereikbaar via r.veenman@vpcconsult.nl en via postbus 558, 1440 AN Purmerend. Tips, verhalen, meldingen over historische activiteiten en dergelijke zijn van harte welkom.

Bejaardenuitjes 1929-1939

Is het ‘m nou of is het ‘m nou niet? Sinds gister weten we dat hij het niet is, maar wie is het dan wel? Met uw hulp komen we erachter.
Inmiddels is er wel massaal gereageerd op andere personen en zaken in deze foto. Nou hebben wij ons even gedeisd gehouden tijdens de feestdagen, maar nu gaan we er weer voor en met dank aan onze schrijvers:
Geheel rechts op deze afbeelding staat Dr Taams (met hoed).
Dan volgt (met pet) een oude bekende uit deze weblog: Jan Plooijer, de vader van Nier Plooijer.
De familie die erachter loopt (met pet en hoedje) is herkend als de familie de Boer uit de Kattehoek, zij waren buren of overburen van Jan Plooijer op het Noordeinde. Rectificatie 12 januari 2006: dit is de familie Kees Schaft. Op de achtergrond zien we dan nog de autobussen van de firma J Onrust.

Het was gelukt! De foto en film was afgeleverd, niet aan Joop zelf, hij bleek op vakantie te zijn. Ondertussen is hij terug en heeft aan RTV-NH medegedeeld dat de bewuste man noch zijn opa, noch enig ander familielid van hem is. Nou, het was een aardige poging, niet geschoten, altijd mis. Wellicht komen we er nog eens een keer achter wie het dan wel is.

Wie het filmpje nog wil bekijken >>> dat kan door op de naam van den Ende (2) te klikken. Het betreffende onderwerp staat op ongeveer 10.11 minuten na aanvang. Helaas werkt deze link alleen met het programma Real Player en niet met Windows mediaplayer, het goede is dan weer dat ook Real player gratis is te downloaden van internet.

Het is gelukt! De foto en film is afgeleverd, maar niet aan Joop zelf, hij bleek op vakantie te zijn.
Er is echter wel de belofte gedaan dat hij hem gaat bekijken wanneer hij weer terug is. We wachten het af.

Wie het filmpje nog wil bekijken >>> dat kan door op de naam van den Ende te klikken. Het betreffende onderwerp staat op ongeveer 10.57 minuten na aanvang.
Helaas werkt deze link alleen met het programma Real Player en niet met Windows mediaplayer, het goede is dan weer dat ook Real player gratis is te downloaden van internet.

1, 2, 3, veel

Is het ‘m nou of is het ‘m nou niet? We weten het nog steeds niet, want alhoewel de kijkcijfers van RTV-NH in het gebied Oostzaan gister de pan uitrezen, was er in de uitzending van 5 tot 6 uur niets te zien. Zijn we verdrongen door een brand of inbraak, mogelijk, we houden de vinger aan de pols. Ik heb zelfs de uitzendingen van Ajax en AZ doorgezeten (en dat wil wat zeggen), maar helaas niets over Joop (z’n opa?).

Ondertussen bereikte ons via e-mail het volgende bericht en zo zie je maar:
onze “uitzendingen” werken wel degelijk

Het geschiedde ergens in de jaren zestig dat er een jongeman op rammelend fietsje zich bij de Boerenleenbank in Oostzaan vervoegde.
Hij kwam voor een lening want hij wilde een bedrijfje in de amusement beginnen.
De toenmalige directeur van de Boerenleenbank had daar weinig vertrouwen is en is daar verder dan ook niet op in gegaan.
Waarop de jongeman weer op zijn rammelende fietsje stapte en richting Zuideinde verdween.
Naam van de jongeman ? Joop van den Ende…..

RTV-NH vrijdag (elk heel uur) vanaf 17 uur:
We zoeken meneer Joop

Mocht u vanavond dit beeld op uw televisie voorbij zien komen, dan heeft u waarschijnlijk het nieuws van RTV-NH aanstaan.

In onze nimmer aflatende zoektocht naar personen en zaken op oude foto’s en filmmateriaal zijn we gestuit op een beeld dat bij zo velen de uitspraak: “Hé, Joop van den Ende” ontlokte, dat we toch maar op zoek zijn gegaan naar het waarheidsgehalte daarvan.
Nou valt het nog niet mee om zo iemand iets te vragen, dat moet over vele schijven en ons is dat dan ook niet gelukt. Maar met medewerking van RTV-NH komen we hopelijk wel tot een resultaat. We sluiten het dan uit of juist niet, dat is afhankelijk van het oordeel van meneer Joop zelf. Vele Oostzaners kunnen nog vertellen over het feestwinkeltje waar hij mee op de Oostzanerdijk heeft gezeten, maar of zijn familie zich heeft laten zien op een van de vele uitstapjes van Oostzaanse bejaarden in de periode 1929-1939 is niet bekend. Binnenkort komen we er zeker op terug, maar nu eerst maar even kijken wat de tv-beelden gaan opleveren. Overigens, wie het vanavond niet kan bekijken heeft nog een herkansing op de website van RTV-NH: http://www.rtvnh.nl/programma/avarchief.asp vanaf morgen

(klik op bovenstaande regel voor onze kerstboodschap)

In de periode tussen Kerst en Nieuwjaar zal de oudheidkamer gesloten zijn.